શ્રી હનુમાન ચાલીસા
પવનપુત્ર હનુમાનજીને સમર્પિત ભક્તિમય સ્તોત્ર
પરિચય
શ્રી હનુમાન ચાલીસા, ગોસ્વામી તુલસીદાસ દ્વારા રચિત એક ભક્તિમય સ્તોત્ર છે. તેમાં ચાલીસ ચોપાઈઓ છે, જે ભગવાન હનુમાનની વીરતા, ભક્તિ અને શ્રીરામ પ્રત્યેના તેમના સમર્પણનું ગુણગાન કરે છે. આ અત્યંત શક્તિશાળી અને લોકપ્રિય પ્રાર્થના છે, જેનો નિયમિત પાઠ કરવાથી ભક્તોને શક્તિ, સાહસ અને આધ્યાત્મિક શાંતિ મળે છે.
સંપૂર્ણ પાઠ
॥ દોહા ॥
શ્રીગુરુ ચરણ સરોજ રજ, નિજ મનુ મુકુરુ સુધારિ।
બરનઊઁ રઘુબર બિમલ જસુ, જો દાયકુ ફલ ચારિ॥
બુદ્ધિહીન તનુ જાનિકે, સુમિરૌં પવન-કુમાર।
બલ બુદ્ધિ બિદ્યા દેહુ મોહિં, હરહુ કલેસ બિકાર॥
॥ ચૌપાઈ ॥
જય હનુમાન જ્ઞાન ગુન સાગર। જય કપીસ તિહું લોક ઉજાગર॥
રામ દૂત અતુલિત બલ ધામા। અંજનિ-પુત્ર પવનસુત નામા॥
મહાબીર બિક્રમ બજરંગી। કુમતિ નિવાર સુમતિ કે સંગી॥
કંચન બરન બિરાજ સુબેસા। કાનન કુંડલ કુંચિત केसा॥
હાથ બજ્ર ઔ ધ્વજા બિરાજૈ। કાંધે મુંજ જનેઊ સાજૈ॥
સંકર સુવન કેસરીનંદન। તેજ પ્રતાપ મહા જગ બંદન॥
બિદ્યાવાન ગુની અતિ ચાતુર। રામ કાજ કરિબે કો આતુર॥
પ્રભુ ચરિત્ર સુનિબે કો રસિયા। રામ લખન સીતા મન બસિયા॥
સૂક્ષ્મ રૂપ ધરિ સિયહિં દિખાવા। બિકટ રૂપ ધરિ લંક જરાવા॥
ભીમ રૂપ ધરિ અસુર સંહારે। રામચંદ્ર કે કાજ સંવારે॥
લાય સજીવન લખન જિયાયે। શ્રીરઘુબીર હરષિ ઉર લાયે॥
રઘુપતિ કીન્હી બહુત બડાઈ। તુમ મમ પ્રિય ભરતહિ સમ ભાઈ॥
સહસ બદન તુમ્હરો જસ ગાવૈં। અસ કહિ શ્રીપતિ કંઠ લગાવૈં॥
સનકાદિક બ્રહ્માદિ મુનીસા। નારદ સારદ સહિત અહીસા॥
જમ કુબેર દિગપાલ જહાં તે। કબી કોબિદ કહિ સકે કહાં તે॥
તુમ ઉપકાર સુગ્રીવહિં કીન્હા। રામ મિલાય રાજ પદ દીન્હા॥
તુમ્હરો મંત્ર બિભીષન માના। લંકેસ્વર ભએ સબ જગ જાના॥
જુગ સહસ્ર જોજન પર ભાનૂ। લીલ્યો તાહિ મધુર ફલ જાનૂ॥
પ્રભુ મુદ્રિકા મેલિ મુખ માહીં। જલધિ લાંઘિ ગયે અચરજ નાહીં॥
દુર્ગમ કાજ જગત કે જેતે। સુગમ અનુગ્રહ તુમ્હરે તેતે॥
રામ દુઆરે તુમ રખવારે। હોત ન આજ્ઞા બિનુ પૈસારે॥
સબ સુખ લહૈ તુમ્હારી સરના। તુમ રચ્છક કાહૂ કો ડર ના॥
આપન તેજ સમ્હારો આપૈ। તીનોં લોક હાંક તેં કાંપૈ॥
ભૂત પિસાચ નિકટ નહિં આવૈ। મહાબીર જબ નામ સુનાવૈ॥
નાસૈ રોગ હરૈ સબ પીરા। જપત નિરંતર હનુમત બીરા॥
સંકટ તેં હનુમાન છુડાવૈ। મન ક્રમ બચન ધ્યાન જો લાવૈ॥
સબ પર રામ તપસ્વી રાજા। તિન કે કાજ સકલ તુમ સાજા॥
ઔર મનોરથ જો કોઈ લાવૈ। સોઇ અમિત જીવન ફલ પાવૈ॥
ચારોં જુગ પરતાપ તુમ્હારા। હૈ પરસિદ્ધ જગત ઉજીયારા॥
સાધુ-સંત કે તુમ રખવારે। અસુર નિકંદન રામ દુલારે॥
અષ્ટ સિદ્ધિ નૌ નિધિ કે દાતા। અસ બર દીન જાનકી માતા॥
રામ રસાયન તુમ્હરે પાસા। સદા રહો રઘુપતિ કે દાસા॥
તુમ્હરે ભજન રામ કો પાવૈ। જનમ-જનમ કે દુખ બિસરાવૈ॥
અંત કાલ રઘુબર પુર જાઈ। જહાં જન્મ હરિ-ભક્ત કહાઈ॥
ઔર દેવતા ચિત્ત ન ધરઈ। હનુમત સેઇ સર્બ સુખ કરઈ॥
સંકટ કટૈ મિટૈ સબ પીરા। જો સુમિરૈ હનુમત બલબીરા॥
જૈ જૈ જૈ હનુમાન ગોસાઈં। કૃપા કરહુ ગુરુદેવ કી નાઈં॥
જો સત બાર પાઠ કર કોઈ। છૂટહિ બંદિ મહા સુખ હોઈ॥
જો યહ પઢૈ હનુમાન ચાલીસા। હોય સિદ્ધિ સાખી ગૌરીસા॥
તુલસીદાસ સદા હરિ ચેરા। કીજૈ નાથ હૃદય મંહ ડેરા॥
॥ દોહા ॥
પવનતનય સંકટ હરન, મંગલ મૂરતિ રૂપ।
રામ લખન સીતા સહિત, હૃદય બસહુ સુર ભૂપ॥
હનુમાન ચાલીસા પાઠના લાભ
ભય અને સંકટમાંથી મુક્તિ: નિયમિત પાઠ કરવાથી તમામ પ્રકારના ભય, નકારાત્મક ઊર્જા અને સંકટોથી રક્ષણ મળે છે.
આત્મબળ અને સાહસમાં વૃદ્ધિ: આ આત્મવિશ્વાસ અને માનસિક શક્તિમાં વધારો કરે છે, જેનાથી પડકારોનો સામનો કરવાની હિંમત મળે છે.
માનસિક શાંતિ: તેનો જાપ તણાવ, ચિંતા અને માનસિક વિકારોને દૂર કરી મનને શાંતિ પ્રદાન કરે છે.
આરોગ્ય અને સ્વાસ્થ્ય લાભ: 'નાસૈ રોગ હરૈ સબ પીરા' - આ ચોપાઈ શારીરિક અને માનસિક રોગોને દૂર કરવામાં સહાયક છે.